ماراتن هسته ای ایران و غرب دوندگان و بازیگرانی با اهداف متفاوت دارد. . .

ماراتن هسته ای ایران و غرب دوندگان و بازیگرانی با اهداف متفاوت دارد. ایران برای اعمال حق قانونی خویش و در اختیار داشتن فناوری صلح آمیز هسته ای تلاش دارد و طرف دیگر بی توجه به قواعد و قوانین بازی و حتی نهاد بین المللی داوری یعنی آژانس اتمی خود را به آب و آتش می زند تا از اعمال این حق جلوگیری نموده یا حداقل آن را با تأخیر مواجه ساخته و هزینه آن را بالا ببرد.
چند سالی است که در هروله غرب میان اعمال فشار، صدور قطعنامه و مذاکره با ایران، روشن شده است نگرانی غرب از پرونده هسته ای ایران تنها پوشش و بهانه آنها عدم حضور ایران در اردوگاه دوستان آنان است و اصل نگرانی آنها دستیابی به توانمندی استراتژیک هسته ای توسط کشوری مستقل و الهام بخش همچون ایران است، این مهم از آن رو اثبات شده که ایران همه ملزومات مسالمت آمیز بودن فعالیت هایش را رعایت و آن را اثبات کرده و با در اختیار داشتن حکم برائت آژانس با طرف های غربی حرف زده است، اما طرف مقابل نشان داده که نگران پرونده هسته ای نبوده و دلمشغول حفظ و تعادل نظام سلطه و تقسیم کشورها به الگوی قدیمی کشورهای برخوردار و نابرخوردار از یک توانمندی استراتژیک و اساسی است.
در این میان سال ???? فصلی مهم در این رقابت است، فصلی که غربی ها در آغاز و پایان آن در فروردین و اسفند خود را به صدور قطعنامه تحریم مشغول کرده و بین این دو فاصله را به ناچار به مذاکره با ایران و در پس آن به طرح و توطئه و چانه زنی با دیگران سپری کردند، اما در همین سال ایران از خط پیروزی گذشت و علاوه بر اعمال حق قانونی خویش و گردش سانتریفیوژهایش و زمینه سازی فعالیت های آینده،اولین دوره از سوخت اتمی نیروگاه بوشهر را نیز به دست آورده و در سومین ماه زمستان حکم نهایی سلامت فعالیت ها و حل همه ابهام های مهم در فعالیت های هسته ای خویش از نظر آژانس اتمی را از نهاد ذیصلاح جهانی دریافت کرد، حکمی نهایی که خود پس از حکم های کوچکتر و متعدد آژانس مبنی بر عدم انحراف فعالیت های هسته ای ایران به دست آمد و به رخ مدعیان اقدامات هسته ای ایران کشیده شد. این پیروزی بزرگ به تصریح دست اندرکاران موضوع هسته ای در ایران حاصل اجماع و مقاومت ملی بود و چنانچه رهبر فرزانه انقلاب فرمود، نقش دولت نهم و رئیس جمهور در آن بسی پررنگ بوده است و دولت نهم در راهبری و بهره از ظرفیت های داخلی و بین المللی برای صیانت از حقوق ملی با رویکرد باز نسبت به مذاکره، بدون قائل بودن به مذاکره درباره حق اساسی ملت در بحث هسته ای و تن ندادن به خواسته غیر قانونی تعلیق فعالیت غنی سازی - که نه حکم معاهده N.P.T است و نه پادمان و نه حتی پروتکل الحاقی - در سال ?? عملکردی داشت که ترجمان آن همان تفهیم ضرورت توازن بین حقوق و تکالیف ملت ها در برابر معاهده های بین المللی است. تفهیمی که وجدان های منصف جهان و افکار عمومی ملت ها آن را دریافت و غربی ها هر بار از فهم آن طفره رفته، قطعنامه و تحریمی اعمال کردند و پس از مدتی که شاهد پیشرفت بیشتر ایران در فعالیت های مسالمت آمیز خود شدند، به مذاکره روی آوردند، منتها در هر دور مذاکره آنها زمان از دست داده و با ایرانی پیشرفته تر در فناوری هسته ای مواجه شدند.
این کار تا آنجا ادامه یافت که ایران از نقطه غیر قابل بازگشت هم گذشت و بازی را تمام کرد. موضوع هسته ای از نظر ایران تمام شد، رویکرد هوشمند ایران در توسعه فعالیت ها همزمان با کار نزدیک با آژانس اتمی و استقبال از مذاکره برای رسیدن به تضمین هایی برای رفع نگرانی های دو طرف، کار را به آنجا رساند که غرب سرگردان بین قطعنامه و مذاکره، نه تنها شاهد پیشرفت و تحقق ایران هسته ای شد، بلکه آژانس اتمی هم همه ابهام های برنامه ایران را حل شده اعلام کرد.
طبیعی بود که طرف مقابل با دلخوری از ابزار در اختیار خود یعنی شورای امنیت علیه آژانس و ملت ایران بهره ببرد، اواسط اسفند آنها با صدور سومین قطعنامه تحریم، دوباره چنین کرده در عین حال نسبت به ضرورت گفت و گو با ایران از طرف غربی ها تأکید بسیار صورت گرفت، مذاکره ای که حال با ایرانی درخواست آن را مطرح می کنند که هم هسته ای است، هم حکم سلامت فعالیت هایش را در اختیار دارد و این اگر به معنای پیروزی نباشد برای این ملت، پس چیست؟
پیروزی که البته با هزینه تحمل تحریم ها به دست آمده، ولی نه تحریم هایی تنها مربوط به این چند سال که تحریم واژه آشنای مردم ایران از طرف غرب در طول ?? سال پس از انقلاب اسلامی است و اتفاقاً همه این پیشرفت ها و توفیق های علمی هسته ای و غیر آن در همین مدت حاصل آمده است، چون این ملت را نمی توان از خواسته هایش بازداشت، آن هم در دنیای امروز که تحریم در آن حربه ای کهنه و ناکارآمد است.
? رویکردها و دستاوردهای هسته ای
مسیری که در طول سال ?? در موضوع هسته ای ایران طی شد، به اجمال عبارت بود از صدور سه قطعنامه تحریم، پنج دور مذاکرات رسمی نمایندگان ایران و گروه ?+? در آنکارا، مادرید، لیسبون، رم، لندن و یک ملاقات آنها در بروکسل، طراحی مدالیته یا طرح اقدام بین ایران و آژانس ظرف کمتر از شش ماه و اجرای آن که زمان مورد توافق برای آن ?? ماه بود و ایران و آژانس این طرح را کمتر از شش ماه به پایان رسانده و همه ابهام های مهم مورد نظر آژانس در ایران مختومه اعلام شد. این شش موضوع عبارت بودند از: آلودگی ها، پلوتونیوم، سانتریفیوژهای P? و P?، پلونیوم ??? و سند اورانیوم فلزی، آلودگی در یک مجتمع دانشگاهی در کرج و معدن گچین.
سفر البرادعی مدیرکل آژانس به تهران و گزارش های او درباره ایران نیز از دیگر سرفصل های وقایع هسته ای سال بود. پیش از مرور این مسیر در سال ?? ضرورت دارد رویکردها و دستاوردهای هسته ای را مورد بررسی و بازخوانی قرار دهیم تا مبادا در خلال مرور وقایع دستاوردهای اساسی و رویکردهایی که موجب این دستاوردهای سترگ شدند، مورد غفلت قرار گیرند.
رویکرد و سیاستی که در دو سال و نیم گذشته از سوی ایران در پیش گرفته شد، یکی تغییر خط قرمز مذاکرات هسته ای بوده است، اگر در گذشته ای نه چندان دور « ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت» خط قرمز مذاکره کنندگان بود، در دوره جدید این خط قرمز شکسته شده وبا ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت معلوم گشت که خط قرمز یاد شده کاملاً پوچ و بی اساس است و حق اساسی ملت در برخورداری از تمام وجوه فعالیت مسالمت آمیز هسته ای از جمله غنی سازی جزو مطالبات ملی ایرانیان است.
در عین حال تعامل سازنده و مذاکره بدون پیش شرط از موضع عادلانه اصل و رویکرد دیگری بود که به جد مورد تأکید و تعقیب قرار گرفت، در واقع بدون نیاز و خواهش برای مذاکره ایران از سیاست صندلی خالی پیروی نکرد و هر گاه که طرف مقابل درخواست مذاکره کرد، با استقبال ایران از موضع مذاکره برای پیشرفت و نه برای مذاکره برای توقف مواجه شد. تأکید بر توازن میان حقوق و تکالیف اعضای N.P.T رویکرد دیگر مورد تأکید ایران بود و همچنین تعریف اعتمادسازی در بستر و زمینه ای دوطرفه، در عین حال خودکفایی در تولید سوخت هسته ای از سوی ایران به جد پیگیری شد، علاوه بر اینها همکاری و تعامل سازنده با آژانس بین المللی انرژی اتمی فروگذاشته نشد تا تنها نهاد مسئول و ذیصلاح بتواند به راستی آزمایی اقدامات و اظهارات ایران پرداخته و به پاسخ برخی ابهام های باقی مانده خود دست یابد، دستاوردهای چنین سیاست ها و رویکردی البته همگی در سال ???? متبلور نشد، بلکه قبل از آن هم نتایج درخوری حاصل آمده بود، اما سال ?? به تعبیری یکسره حال و هوای پیروزی و توفیق برای ایران در رقابت فنی، حقوقی و سیاسی و دیپلماتیک با طرف های غربی و در رأس آنها آمریکا داشت.
این دستاوردها به اجمال عبارتند از: تکمیل چرخه سوخت هسته?ای که در ?? فروردین سال ?? در آستان قدس رضوی توسط رئیس جمهور در مقیاس آزمایشگاهی اعلام شد، راه اندازی مجتمع آب سنگین اراک که در ? شهریور سال ?? توسط دکتر محمود احمدی نژاد افتتاح و آغاز به کار کرد، اما ?? فروردین سال ???? روز اعلام خبری خوش و بزرگ برای ایرانیان بود، رئیس جمهور در این روز که روز ملی فناوری هسته ای نام گرفته است در محل سایت هسته ای نطنز و در جمع مسئولان کشوری و لشکری و خبرنگاران داخلی و خارجی ورود ایران به مرحله تولید سوخت هسته ای در مقیاس صنعتی را اعلام کرد، این مهم چند روز بعد به تأیید بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی رسید و بازرسان از توفیق ایران در بهره برداری از زنجیره ???? تایی سانتریفیوژها در نطنز خبر دادند. در همان مقطع بود که مهندس آقازاده معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام کرد بازرسان آژانس بعد از این هر چند هفته یک بار زنجیره دیگری از سانتریفیوژها در ایران را خواهند دید.
همچنین حمل سوخت نیروگاه اتمی بوشهر از روسیه به این محل، این نیروگاه را در آستانه بهره برداری قرار داده است و بنابر اخبار موجود در مهر ماه سال ???? هزار مگاوات برق هسته ای از بوشهر وارد مدار برق کشور خواهد شد و بدین ترتیب ایران سی و یکمین کشور جهان خواهد بود که برق هسته ای تولید می کند، ضمن این که صنعت احداث نیروگاه هسته ای ایران به بوشهر محدود نمانده و ایجاد نیروگاه بومی ??? مگاواتی دارخوین در مرحله طراحی و ساخت قرار دارد و مناقصه احداث دو واحد نیروگاه هسته ای هزار مگاواتی هم اعلام شده است، با توجه به نیاز کشور و تصویب مجلس مبنی بر تولید ?? هزار مگاوات برق هسته ای در سال های آینده و حرکت ایران به سمت ساخت نیروگاه های اتمی، اصرار کشور به خودکفایی در تولید سوخت هسته ای حداقل برای تأمین بخشی از نیازهای سال های نه چندان دور آینده بیشتر قابل درک خواهد بود.
? عبور ایران از نقطه غیرقابل بازگشت هسته ای
در زمینه برخورداری ایران از توان عملی در اعمال حق غنی سازی و میزان برخورداری از اورانیوم غنی شده و سطح تکنولوژی ،کشورمان حالا به مرحله و نقطه غیرقابل بازگشت رسیده است.
این مهم که به تأیید بازرسان آژانس اتمی رسیده همان مرحله ای است که آمریکا و سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان بسیار تلاش کردند ایران به آن نرسد ولی سال ?? سال عبور ایران از این خط و قطع نوار پیروزی برای ایران بوده است.
در کنار این دستاوردهای فنی در زمینه سیاسی نیز دستاوردهای عظیمی نصیب ملت ایران شده است، بازگشت نسبی اعتبار آژانس اتمی به این نهاد - هرچند آمریکا و سه دولت دیگر غربی به شدت این اعتبار را مخدوش کردند- ارائه گزارش مجموعه نهادهای امنیتی و اطلاعاتی آمریکا در خصوص این که فعالیت های هسته ای ایران جهت گیری نظامی ندارد که این مهم نتیجه مقاومت و ایستادگی ملی در برابر فشارها بود و با وجود ناقص بودن، شیرینی اعتراف دشمن را برای ایرانیان داشت و در نهایت مختومه اعلام شدن شش ابهام مهم برنامه هسته ای ایران از طرف آژانس اتمی و پایان موفقیت آمیز طرح اقدام یا مدالیته همکاری ها بین ایران و آژانس، در فهرست دستاوردهای عظیم دست اندرکاران ایرانی موضوع هسته ای و ملت ایران در سال ?? قرار دارند. نکته حائز اهمیت این که بنابر طرح مدالیته در پایان حل و فصل و مختومه اعلام شدن ابهام ها، موضوع ایران در آژانس باید به حالت عادی درآمده و مانند امور دیگر کشورها مورد پیگیری قرار گیرد.
در برابر این رویکردها و دستاوردهای مهم طرف غربی و آمریکا البته بیکار ننشسته رویکرد قطعنامه و ایجاد فشار کاذب سیاسی را پیگیری کرده اند، همچنین یک اقدام دیگر آنها که نشانه بارز نگرانی شان از گزارش اسفند (مارس) البرادعی و اعلام حکم برائت کامل ایران از سوی آژانس بود، تلاش شتابزده شان در طرح مواردی ادعایی موسوم به مطالعات ادعایی به آژانس و ربط دادن فعالیت های هسته ای ایران به برنامه های دفاعی موشکی بود که این موضوعات به علت بی اساس بودن و فقدان مبنا و دلایل روشن از طرف آژانس به عنوان موضوع شناخته نشده در همان قالب مطالعات ادعایی به ایران ارائه و ارزیابی ایران مبنی بر بی اساس بودن شان توسط آژانس اخذ شد.
حال برخی محافل سیاسی و رسانه ای غرب روی همین ادعاها معرکه گیری کرده و به این جنجال های بی اساس و فاقد مبنا آویخته اند تا حرکت خود در مسیر قطعنامه را توجیه کنند، هرچند این روند بی بنیان نارضایتی مدیرکل آژانس اتمی را هم موجب شده و وی که در آستانه انتشار گزارش مارس فشار زیادی تا حد تهدید به مرگ از سوی صهیونیست ها را تجربه کرد، نسبت به تخریب اقدامات آژانس هشدار داد.
طرح مطالعات ادعایی و صدور قطعنامه در روزهای پایانی سال از طرف غرب همراه با تأکید آنها به از سر گرفته شدن مذاکرات نماینده ?+? با ایران صورت گرفت که این خود نشان از آن دارد که طرف غربی بی اثر بودن اقدامات به ظاهر تنبیهی خود نسبت به ایران را باور کرده و البته اگر به این سبک و سیاق ادامه می دهد، لابد به دلیل اقتضای طبیعت اش است!
اقدامات آنها در قیاس با دستاوردهای ملت ایران در موضوع هسته ای اگر حتی تنها وقایع و رخدادهای سال ?? را هم ملاک قرار دهیم نشان می دهد که ضرر و زیان واقعی متوجه کدام طرف بوده است؟
آنها نخواسته اند ایران به توانمندی استراتژیک هسته ای برسد و در این جهت مبنا یا در واقع بهانه هایی را مطرح کرده اند امروز با گزارش های نوامبر و مخصوصاً مارس مدیرکل آژانس اتمی هم این مبناها و بهانه ها از بین رفته و دلیل منطقی حتی از نظر افکار عمومی غرب برای باقی ماندن پرونده ایران در شورای امنیت وجود ندارد و هم ایران هسته ای شده است، روشن است چه کسی به اهدافش رسیده و شاهد موفقیت همنشین کیست؟
حال اگر طرف غربی به صدور قطعنامه آن هم با اعمال فشار و صرف هزینه زیاد به دیگر کشورها راضی است به قولی نباید عیش آنها را منقص کرد، منتها این عیش و خوشی برای ناظرین آگاه بسی مضحک است چون به لحاظ شکل و محتوا بی نتیجه و بدقواره است، قطعنامه های آنها با اجماع صادر نشده و کشوری مثل آفریقای جنوبی از اعضای غیر دائم شورای امنیت به قطعنامه شان رأی مثبت می دهد و بعد هم در مصاحبه علیه قطعنامه صحبت کرده و از بی توجهی قدرتهای شورای امنیت به گزارش آژانس اتمی گلایه می کند، نماینده این کشور بلافاصله بعد از رأی گیری درباره قطعنامه اسفندماه شورای امنیت می گوید: توقف غنی سازی در ایران نباید هدف باشد، هدف جلوگیری از انحراف به سمت مقاصد نظامی هسته ای است و با روشن شدن ابهام ها حالا که این هدف تأمین شده است، قطعنامه برای چیست؟
این سخنان معنایی جز آن ندارد که رأی این کشور همچون بسیاری دیگر به قطعنامه زورکی و تحت فشار بوده است این افتضاحی بین المللی است که قاطبه کشورها و حتی اعضای شورای امنیت به حکم اصول روشن و بدیهی نیازی به صدور قطعنامه تحریم علیه ایران ندیده و این را به انحای مختلف بگویند و از چین و اندونزی تا آفریقای جنوبی و ونزوئلا همین را بگویند اما قطعنامه ها تصویب شوند، این جز افتضاح بین المللی و حاکمیت علنی قانون جنگل نیست، البته هزینه و آبروبری این نوع اعمال زور در دنیا بسیار افزایش پیدا کرده است. دردناک برای بانیان قطعنامه شورای امنیت آن که کارایی و تأثیر این نوع اقدامات در دنیای امروز به حداقل ممکن رسیده و از کار فروبسته آنها گرهی نمی گشاید؛ به قول دکتر سعیدی معاون بین الملل سازمان انرژی اتمی، امروز کار بانیان قطعنامه علیه ایران مانند بیلیارد بازی کردن با شلنگ است.
اگر شلنگ بتواند توپ بیلیارد را حرکت بدهد، آنها نیز موفق می شوند و البته که بازی بیلیارد با شلنگ برای تماشاگران و ناظرین خنده آور و مضحک است.
? وقایع نگاری نبرد دیپلماتیک هسته ای در سال ??
ضرباهنگ هسته ای سال ?? آنقدر تند و پرشتاب است که در پایان سال گویی همه رویدادها ظرف چند ماه و نه یکسال به وقوع پیوسته اند، خاصه از آن رو که برآیند آنها جز احساس غرور و عزت ملی و صیانت و اعمال حقوق هسته ای کشور و اثبات سلامت و صحت فعالیت ها به تأیید آژانس بین المللی انرژی اتمی نیست.
در تعطیلات نوروزی ایرانیان پنج عضو دائم شورای امنیت قطعنامه دوم تحریم علیه ایران را در پنجم فروردین به تصویب شورا رساندند، قطعنامه ???? از پس قطعنامه ???? علیه ایران صادر شد که در زمستان قبل صادر شده و اصلی ترین خواسته اش از ایران توقف غنی سازی اورانیوم بود و خواستار توقف فعالیت و تحقیقات دانشمندان ایرانی در این زمینه بود، این قطعنامه برخی شخصیت های حقیقی و شرکت های دست اندرکار و نزدیک به سپاه پاسداران و فعالیت های هسته ای را مشمول تحریم قرار داد.
پس از صدور این قطعنامه ایران فعالیت های قانونی غنی سازی خویش را سرعت بخشید و در روز ملی فناوری هسته ای (?? فروردین) رئیس جمهور ورود ایران به مرحله صنعتی تولید سوخت هسته ای را در محل سایت نطنز اعلام کرد، این اقدام از سوی صاحبنظران داخلی و خارجی واکنش منطقی توصیف شد، البرادعی مدیرکل آژانس اتمی و شماری از مقامات غربی کماکان بر قابل حل و فصل بودن مسائل از طریق گفت وگو تأکید کردند و این در حالی بود که ایران ارتباط و همکاری خود با آژانس را حفظ کرده و ادامه داد.
اعضای دائم شورای امنیت و آلمان (گروه ?+?) که نتایج حاصله را دور از خواست خود می دیدند، نماینده خویش را به گفت وگو با ایران ترغیب کردند و پس از چند گفت وگوی تلفنی و رایزنی، علی لاریجانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی و خاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده گروه ?+? در آنکارا با یکدیگر ملاقات کردند، ملاقات ? اردیبهشت این دو در آنکارا پس از ملاقات قبلی شان در برلین و مهرماه سال ?? و تعلیقی چندماهه در مذاکراتشان صورت گرفت. این مذاکرات که از سوی دو طرف سازنده خوانده شد بیشتر حول وحوش دستیابی به پارادایم مشترک برای رفع نگرانی های طرفین سپری شد و قرار دور بعدی آن در خردادماه گذاشته شد، مادرید ایستگاه بعدی ملاقات نمایندگان ایران و گروه ?+? بود تا طرفین نتایج بررسی های خود را ?? خرداد روی میز مذاکره بگذارند، در این مذاکرات طرفین طرح و ایده هایی را روی میز مذاکره گذاشتند، طبیعی بود که با مذاکره نکردن ایران بر سر تعلیق به علت غیرقانونی و فاقد مبنا بودن آن و نیز تجربه تعلیق داوطلبانه فعالیت های هسته ای در قبل که موجب گسترش دامنه درخواست های غرب شده و غرب از آن تعبیر توقف و یا دستاویز تبلیغات برای به محاق کشاندن فعالیت صلح آمیز هسته ای ایران داشت، ابتکارات و پیشنهادات ایران بیشتر پیش رفته و در دستور مذاکره قرار گرفت، گفته شده اولین مرحله از ابتکار ایران برای یک همکاری جامع با آژانس اتمی در این مذاکرات مطرح شد.
لیسبون پرتغال در دوم تیرماه میزبان بعدی لاریجانی و سولانا بود، در همان مقطع ملاقات و مذاکره ای با محمد البرادعی مدیرکل آژانس در وین صورت گرفت و به روی نقشه کاری و مدالیته همکاری ایران و آژانس توافق شد تا از طریق آن آژانس به پاسخ های لازم درباره مهمترین ابهامات خود در ایران برسد، بر این اساس تیم بازرسان آژانس در ?? تیرماه به ریاست اولی هاینونن معاون مدیرکل آژانس اتمی برای تهیه طرح ملموس و عینی رفع تردید های آژانس به تهران آمد.
ششم شهریور متن توافق ایران و آژانس منتشر شد که در آن آژانس شش مورد را تنها ابهامات در پرونده ایران اعلام کرد و بنابراین شد که با حل هر موضوع و مختومه شدن آن، وارد موضوع بعدی شده و در پایان بررسی و راستی آزمایی بازرسان از همه موارد، پرونده ایران در آژانس عادی تلقی شود، در همین مقطع آژانس اتمی دو موضوع پلوتونیوم و مسئله بازفرآوری را زودتر از زمان توافق حل شده و مختومه اعلام کرد.
این توافق شکاف درون گروه ?+? را شدت بخشید تا شهریور و بعد از اعلام گزارش آژانس تحریم ایران از سوی آنها را به تعویق انداخت. با توافق بر سر مدالیته، آژانس اتمی از محدودیت و اهمیت برخوردار شده و اعتبار خود را تا حدی بازیافت.
از این مرحله به بعد ایران با جدیت بیشتر خواهان بازگشت پروند ه اش از نهاد سیاسی شورای امنیت به نهاد تخصصی و فنی شورای امنیت شد، که در واقع ارجاع پرونده ایران در سال قبل در تصمیمی سیاسی و غیرحقوقی باعث پیچیده شدن بیشتر شرایط و قطع اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی نظارتی در ایران شده بود.
تدوین مدالیته و اظهارات البرادعی مدیرکل آژانس مبنی بر این که هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان از انحراف اقدامات ایران به سمت تسلیحات هسته ای داشته باشد با مخالفت آمریکا و همراهان اروپایی اش مواجه شد و اعمال فشار علیه البرادعی بالا گرفت و به نشست فصلی شورای حکام کشیده شد، به گونه ای که بیانیه سه کشور اروپایی خشم مدیرکل آژانس را برانگیخت و او برای اولین بار در تاریخ آژانس اتمی به نشانه اعتراض جلسه شورای حکام را ترک کرد.
کشورهای اروپایی به تدریج محل مذاکرات خود را از وین به نیویورک و شورای امنیت انتقال داده اما کماکان درباره تحریم ایران اختلاف نظر داشتند.
چین و روسیه که در تعدیل قطعنامه های قبل نقش ایفا کرده بودند با روند تحریم همراهی نمی کردند، آمریکا و فرانسه پیشنهاد تحریم های خارج از چارچوب شورای امنیت را مطرح کردند که البته این پیشنهاد پیش نرفت، ابتکار هوشمندانه ایران در طراحی مدالیته همکاری ها و اجرای آن غرب را در تنگنا قرار داده و آژانس با توان بیشتری وارد میدان شده بود، مذاکرات درباره سانتریفیوژ ها بین ایران و آژانس به جریان افتاده و در ?? مهر تیم آژانس بدین منظور به تهران آمد.
سفر ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به ایران برای اولین بار و به عنوان بلند پایه ترین مقام روسیه و شورای سابق در ?? مهرماه نیز از جمله موضوعاتی بود که اختلاف واشنگتن و مسکو درباره ایران را افزایش داد، مذاکرات سانتریفیوژها بین ایران و آژانس در ?? مهر به دور دوم رسید و مذاکره از پیش تعیین شده لاریجانی و سولانا در رم پایتخت ایتالیا در دوم آبان ماه با همراهی سعید جلیلی دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی انجام شد.
طرفین این مذاکرات را نیز سازنده توصیف کردند. در آستانه نشست شورای حکام در ماه نوامبر وزیر امور خارجه چین به تهران آمد و درباره سطح همکاری ایران و آژانس، مذاکرات و تبادل اطلاعات صورت گرفت، بالاخره در ?? آبان ماه گزارش البرادعی منتشر شد، سعید جلیلی در کنفرانس خبری با استناد به این گزارش و مختومه اعلام شدن موضوع سانتریفیوژهای p?وp?و سند اورانیوم فلزی پایه های بنای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت را فرو ریخته دانست. جلیلی و سولانا بار دیگر در ? آذر در لندن با یکدیگر مذاکره کردند، سولانا از این مذاکره ابراز رضایت نکرد ولی بار دیگر در جریان سفر جلیلی به بروکسل و پارلمان اروپا در محل سفارت ایران به دیدار جلیلی آمد. ?? آذرماه ?? مقطع یک رویداد تأثیر گذار دیگر بود. در این مقطع جامعه اطلاعاتی آمریکا متشکل از ?? نهاد امنیتی و اطلاعاتی در گزارشی اعلام کردند فعالیت های هسته ای ایران در مقطع کنونی تسلیحاتی نیست.
این گزارش اگر چه ادعاهای ناروا و اثبات نشده ای به گذشته فعالیت های ایران وارد می کرد، اما قضاوت صحیح اش درباره ماهیت کنونی فعالیت های هسته ای ایران تعجب مقامات دولت آمریکا و متحدان اروپایی این دولت را به همراه داشت، رئیس جمهور ایران انتشار این گزارش را یک پیروزی برای ایرانیان دانست و اظهار داشت در سایه مقاومت مدبرانه ملت ایران، دشمنان ما نیز مجبور به اقرار بعضی از حقایق شده اند.
در این میان محموله های سوخت اولیه مورد نیاز نیروگاه بوشهر نیز یکی پس از دیگری از روسیه به ایران رسید، در دی ماه ?? محمد البرادعی مدیر کل آژانس اتمی به تهران آمد و مذاکرات مهمی با سران و مسئولان کشور از جمله مقام معظم رهبری انجام داد و در ? اسفند گزارش اسفند (مارس) مدیر کل منتشر شد، گزارشی که در روزهای نزدیک انتشار آن به واسطه این که معلوم بود آژانس پایان موفقیت آمیز اجرای مدالیته و عادی شدن پرونده ایران را اعلام می کند، فشار و هجمه زیادی از طرف آمریکا و متحدان اروپایی به آژانس و البرادعی وارد شد. گزارش البرادعی با حدود ?? ساعت تأخیر انتشار یافت و خبرنگاران در وین و تهران و دیگر نقاط تمام این مدت را آماده بودند تا نخستین واکنش ها نسبت به آن را مخابره کنند، مطرح کردن مطالعات ادعایی و اصرار بر آنها در آخرین دقایق آخرین حربه آمریکا و جناح غرب برای مقابله با نتایج مؤثر تعامل تازه و به ثمر رسیده ایران و آژانس اتمی بود که آژانس چندی قبل همه آنها را که از نظر این نهاد فنی موضوع دانسته نمی شدند به صورت یکجا به ایران ارائه کرده و ارزیابی ایران از این ادعاهای بی مبنا را دریافت کرده بود.
در شرایطی که بنیان های ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت دیگر وجود خارجی نداشت و صحت اظهارات ایران در قالب طرح مدالیته و با راستی آزمایی آژانس درباره تمام ابهام ها به تأیید آژانس بین المللی انرژی اتمی رسیده بود و این مهم علاوه بر آحاد مردم و نخبگان ایرانی و مسئولان کشورمان مورد تأکید شماری از رهبران سیاسی کشورها و مجامع جهانی همچون گروه غیرمتعهد ها در وین و آژانس اتمی (نم) قرار گرفته بود، صدور قطعنامه تحریم علیه ایران امری مضحک تر از پیش می نمود