غدیر تنها نام یک سرزمین نیست، یک تفکر است، نشانه‌ای است که از تداوم خط نبوت حکایت می‌کند و نقطه تلاقی کاروان رسالت با طلایه ـ داران امامت است .
آری غدیر یک سرزمین نیست، چشمه ای است که تا پایان هستی می جوشد، کوثری است که فنا برنمی دارد، افقی است بی کرانه و خورشیدی است عالم‌تاب.
غدیر، از یک سو به «بعثت در حرا» وصل می شود و از سوی دیگر به «شهادت در کربلا» پیوند می خورد و فاصله میان حرا تا کربلا را دریایی از باور پاک و هدایت آسمانی پر کرده که در «غدیر» تجسم یافته‌اند.
دریای غدیر، از ریزش آبشار وحی بر جان محمد(ص) لبریز است و قامت دین در زلال «غدیرخم» انعکاس می‌یابد.
«غدیر» یک کتاب مبین است، سندی برای تداوم خط رسالت در جلوه امامت و صراطی مستقیم که به سنت پیامبر خدا منتهی می شود.
رسول خدا(ص) می خواست دست امت را در دست امام بگذارد، تا نه گمراه شوند و نه سرگردان، نه تشنه بمانند و نه در دام نفس بیفتند و منشور بلند و جاودانه «خطبه غدیر» را به گوش تاریخ سپرد.
عید گرفتن غدیر، ارج نهادن به کرامت انسان است، عید عدالت، رهبری، کمال طلبی، حق جویی، شعله افکنی بر اندیشه ها و امیدآفرینی در دل‌ها است.
غدیر حادثه بزرگی است و عید غدیر عیدی بزرگ، عید شریف مسلمانان.
در آیه ?? سوره مائده درباره خصوص غدیر آمده است: «یا ایهاالرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته و الله یعصمک من الناس» ای پیامبر، آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده برسان و اگر چنین نکنی، رسالت خود را به طور کامل نکرده‌ای و خداوند تو را از مردم حفظ می کند.
مفسران شیعه معتقدند این آیه در غدیرخم درباره انتصاب علی(ع ) نازل شده و عالمان اهل سنت از جمله سیوطی، فخر رازی، قندوزی، مسند احمد بن حنبل و خطیب نیشابوری نیز این مطلب را پذیرفته اند.
پیامبر اعظم، در سال آخر عمر خود در هجدهم ماه ذیحجه سال دهم هجری قمری با بیش از صد هزار نفر حجه‌الوداع را به جا آورد و در راه برگشت، در سرزمین «خم» مردم را به سوی علی(ع ) فراخواند، دست او را بلند کرد، آن‌گاه آیه «الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا» بر پیامبر(ص) نازل شد.
سپس فرمود: دو چیز در میان شما به امانت می‌گذارم، یکی کتاب خدا و دیگری اهل بیتم، این دو هرگز از هم جدا نشوند، مردم؛ بر قرآن و عترت من پیشی نگیرید و در عمل به آنها کوتاهی نکنید که هلاک می شوید.
دست علی(ع ) را بالا آورد و او را به همه مردم نشان داد نمود، سپس فرمود: سزاوارتر بر مومنان از خود آنان کیست؟ همگی گفتند: خدا و پیامبر او داناترند.
سپس فرمود: «ای مردم هرکس من مولای اویم، این علی مولای اوست. خداوندا کسانی را که علی را دوست دارند، دوست بدار و کسانی که او را دشمن دارند، دشمن دار.»
سابقه «غدیر» و «عیدگرفتن» این روز مقدس، به زمان پیامبر(ص) می‌رسد.
در دوران ائمه دیگر نیز این سنت دینی ادامه داشته و امینان وحی الهی، همچون امام صادق(ع ) و امام رضا(ع ) آن را آشکار کرده و یاد آن را گرامی می‌داشتند.
رمز عید بودن «غدیر»، کمال دین و اتمام نعمت در سایه تداوم خط رسالت در شکل و قالب امامت بود.
غدیر، تنها نه به عنوان روزی تاریخی، که به عنوان یک «عید اسلامی» مطرح است.
همه این ویژگی‌ها برای این روز بزرگ، موقعیتی والا و ارزشمند پدید آورد، آن چنان که رسول خدا(ص) و ائمه و مومنانی که پیرو آنان بودند، از موقعیت این روز شادمانند.
اهل بیت(ع )، این روز را شناختند، شناساندند و آن را عید نامیدند و همه مسلمانان را به عیدگرفتن آن سفارش کردند و فضیلت و ثواب نیکوکاری در آن روز را بیان کردند.
فرات بن احنف می گوید: به امام صادق(ع ) عرض کردم، جانم به فدایت! آیا مسلمانان عیدی برتر از عید فطر و قربان و جمعه و روز عرفه دارند؟ فرمود: آری! با فضیلت ترین، بزرگ‌ترین و شریف‌ترین عید نزد خداوند، روزی است که خدا دین را در آن کامل کرد. گفتم: آن روز کدام است؟ فرمود: روزی که پیامبر(ص)، علی(ع ) را به عنوان هادی امت منصوب کرد، این آیه نازل شد، دین کامل و نعمت خدا بر مومنان تمام شد.
امام صادق(ع ) روزه در غدیرخم را برابر با صد عمره مقبول نزد خداوند معرفی می‌کرد و آن را «عید بزرگ خدا» می‌شمرد.
حضرت رسول(ع) نیز به این نکته اشاره و تصریح فرموده و از آن جمله در روایتی می‌فرماید: روز غدیرخم، برترین عید امت من است، روزی که خداوند مرا فرمان داد تا برادرم علی‌بن‌ابی‌طالب را به عنوان پرچم هدایت امتم تعیین کنم که پس از من، به وسیله او راهنمایی شوند و آن، روزی است که خداوند درآن روز، دین را کامل کرد و نعمت را بر امت به کمال رساند و اسلام را به عنوان دین برایشان برگزید.
آری غدیر، روز حماسه جاوید، روز ولایت، امامت، وصایت، اخوت، رشادت و شجاعت شناخته شد.
امام صادق(ع ) درباره این روز فرمود: غدیرخم عید بزرگ خداست، خدا پیامبری مبعوث نکرده، مگر اینکه این روز را عید گرفته وعظمت آن را شناخته و نام این روز در آسمان، روز عهد و پیمان و در زمین، روز پیمان محکم و حضور همگانی است.
عمار بن حریز می‌گوید: هجدهم ماه ذیحجه خدمت امام صادق(ع ) رسیدم و آن حضرت را روزه یافتم. امام فرمود: امروز، روز بزرگی است، خداوند به آن عظمت داده و آن روز دین مومنان را کامل و نعمت را بر آنان تمام نمود و عهد و پیمان قبلی را تجدید کرد.
در بیان ائمه(ع ) برای این روز بزرگ اعمالی از جمله تحکیم بیعت با ولایت، اظهار سرور و شادمانی، مصافحه کردن، ذکر مخصوص این روز «الحمد لله الذی جعلنا من المتمسکین بولایه? امیرالمومنین(ع )» پیمان اخوت، احسان و انفاق، صله رحم، رفع حاجت مومنان، غسل کردن و لباس نو پوشیدن، تشکیل اجتماع برای یادآوری روزی که پیامبر به امر خداوند علی(ع ) را به امامت امت اسلامی نصب کرد و دعا روزه و عبادت وارد شده است.